Elk jaar wordt eind maart en eind oktober de klok gezet. De zomertijd begint of eindigt dan. Dankzij de zomertijd kunnen we een uurtje langer van het zomerse zonlicht profiteren. Hoe zit dat eigenlijk met die zomertijd en wanneer wordt die klok nu verzet?

Een hemelse blik

We richten onze blik even op ons zonnestelsel. Als we kijken naar de aarde en de baan die ze beschrijft rond de zon, dan valt op dat de aardas een beetje schuin staat ten opzichte van die baan. Hieraan danken wij onze seizoenen. In onze zomer is ons deel van de aarde, het noordelijk halfrond, meer naar de zon gekeerd, in onze winter juist minder. Hierdoor hebben we tijdens de zomermaanden veel meer uren zonlicht dan in de wintermaanden.

De zomer

In de zomer komt de zon al vroeg op. De eerste zonnestralen komen over de horizon, als de meeste mensen nog op één oor liggen. We krijgen van het eerste uur zonlicht niet zoveel mee, het is eigenlijk jammer dat we dat niet kunnen gebruiken.

Efficiënt gebruik van zonlicht

Op het eind van de negentiende eeuw werden op verschillende plaatsen voorstellen gedaan om het aantal uren zonlicht beter en efficiënter te gaan gebruiken door zomertijd in te voeren. De hoofdoorzaak van deze onderzoeken kun je zoeken in het ontstaan van fabrieken in de industriële revolutie, waarbij het van belang was dat de arbeiders zoveel mogelijk van het zonlicht konden profiteren. Of eigenlijk: de fabriekseigenaar, want die profiteerde het meest.

De oliecrisis

In het begin van de zeventiger jaren van de afgelopen eeuw werd duidelijk dat de olieproducerende landen een vuist konden maken en niet onder alle omstandigheden aan iedereen olie wilden leveren. Tijdens deze oliecrisis was het onzeker of bestelde olie wel geleverd zou worden. Dit vergrote het besef dat energie schaars kon raken en er zuiniger mee moest worden omgegaan. Het idee van de zomertijd werd weer van stal gehaald.

Zomertijd

In 1977 werd in Nederland en België de zomertijd ingevoerd. Op de laatste zondagochtend in maart gaat de klok een uurtje vooruit. Hierdoor wordt het dagritme vervroegd en staan we dus eigenlijk een uurtje eerder op. Dat betekent ook, dat het ’s avonds langer licht is en de lampen pas een uurtje later aan hoeven. Daar hebben we dan onze energiebesparing te pakken. Eind oktober moet de klok weer worden teruggezet, omdat we anders in de ochtend op tijden dat scholen en bedrijven aan de gang gaan heel lang verlichting aan moeten doen. Als we dan de klok niet zouden terugzetten gaat de hele energiebesparing van de zomer weer verloren.

Vooruit of achteruit

Het is voor veel mensen verwarrend. Moet de klok nu vooruit of juist achteruit? De verwarring wordt vergroot omdat voor je gevoel het dagritme precies de andere kant op verschuift. Laten we aan de verwarring een eind maken: In het voorjaar zetten we de klok vooruit.

Tijden

De klok wordt steeds op een nachtelijk uur verzet, om de overlast voor iedereen zoveel mogelijk te beperken.

• Eind maart, voorjaar, zetten we de klok vooruit: van 02:00u naar 03:00u. Dit gebeurt op de laatste zondagochtend van maart.
• Eind oktober, najaar, zetten we de klok achteruit: van 03:00u naar 02:00u. Dit gebeurt op de laatste zondagochtend van oktober.

Data

Hier zie je een klein tabelletje, waarin je de data in beeld ziet waarop we dit jaar en de komende jaren de klok verzetten.

Jaar	De klok vooruit	De klok achteruit
2020	29 maart	25 oktober
2021	28 maart	31 oktober
2022	27 maart	30 oktober

Hoelang nog zomertijd en zomeruur?

De laatste jaren is er steeds meer kritiek op het verzetten van de klok. De vraag is of de zomertijd (het zomeruur) nog wel zoveel voordelen heeft. Om het te kunnen afschaffen moeten er eerst in de nationale en internationale politiek enkele vraagstukken worden opgelost.

• Gaan Nederland en België hierin samenwerken?
• Kijken we naar de omliggende landen?
• Gaan we de wintertijd (wat de originele tijd was vóór het instellen van een zomertijd) voortaan hanteren, of juist de zomertijd?