Bruine bonen zijn voedzaam en betrekkelijk eenvoudig en dus goedkoop te kweken. Ongetwijfeld zullen deze eigenschappen hebben bijgedragen aan de populariteit, hoewel deze de laatste jaren afneemt. Hoe zit dat met bruine bonen?

Een stukje historie

Bruine bonen horen, net als de vele andere bonenrassen, tot de peulvruchten. De vruchten van deze planten groeien in lange peulen, die in sommige gevallen in zijn geheel worden gegeten, in andere gevallen gaat het alleen om de zaden. De geschiedenis van peulvruchten is al een paar duizend jaar lang. Zelfs in het oude Egypte maakten peulvruchten deel uit van grafgaven, die aan de overledene werden meegegeven op zijn reis naar het hiernamaals.

Vaderlandse historie van de bruine boon

Bruine bonen zijn in de lage landen lang erg populair geweest. De plant groeit prima in de Nederlandse bodem en gaf een flinke oogst. Ruim voorhanden en dus betaalbaar, bovendien voedzaam, wat wil je nog meer. In veel gezinnen kwamen de bruine bonen dan ook veelvuldig op tafel, wat weer niet door iedereen evenzeer op prijs werd gesteld. In het boek ‘Bartje’ van Anne de Vries wordt het gezin geacht voor de maaltijd te bidden, maar Bartje vertikt het om te bidden als er bruine bonen op tafel staan: Ik bid nie veur bruune boon’n
Of de achteruitgang in populariteit van bruine bonen met het boek, dat ook tot een succesvolle tv-serie werd verfilmd, samenhangt, wie zal het zeggen.

Onderwijs

In het onderwijs worden bruine bonen vaak gebruikt, om kinderen te leren hoe de ontkieming en van bonen plaatsvindt. De vruchten ontkiemen snel, het plantje groeit ook snel, zodat het hele proces in betrekkelijk korte tijd duidelijk gemaakt kan worden. Elk kind kan vervolgens het ontkiemde plantje mee naar huis nemen en in de tuin zetten.

Bruine bonen kweken

Commercieel worden bruine bonen vooral nog geteeld in Zeeuws-Vlaanderen. Maar wie er zelf mee aan de slag wil: dat kan en is zelfs heel eenvoudig. Vanaf half april tot half mei kun je de bruine bonen in de volle grond zaaien. Je hebt twee varianten: een lager en hoger groeiende. Gebruik je de hoger groeiende soort, dan zul je moeten zorgen dat de plant langs stokken of gaas geleid kan worden.

En pas op met…

Het is spannend om de bonenplant te zien groeien en de vruchten te zien vormen. Maar pas op: jij bent niet de enige die de bonen of de bonenplant interessant vindt! De plant kan te maken krijgen met schimmels of virussen. Denk bijvoorbeeld aan het bonescherpmozaïekvirus of grauwe schimmels. Met bestrijdingsmiddelen kun je deze ziekten bestrijden. Om te voorkomen, dat ziektes zich verspreiden door al je planten, is het verstandig te zorgen, dat de planten niet al te dicht bij elkaar staan.

En dan: oogsten

De planten groeien voorspoedig. In het najaar, rond september, zijn de bonen voldoende gerijpt om ze te plukken. Je plukt de hele peulen, die vervolgens worden geopend om de bonen eruit te halen. De bonen worden gekookt bereid, eventueel met kleine blokjes spek. De bruine boon leent zich ook prima om te wecken. Ook gedroogde bonen kun je prima langer bewaren.  Wil je de gedroogde bonen weer gaan gebruiken, dan moet je ze eerst een uurtje of acht laten wellen en vervolgens nog een uurtje koken.