Elke jaar komen er weer nieuwe, sterkere en vooral snellere computers op de markt. Kracht en snelheid, dat vinden we prettig. Eén van de dingen die enorm kunnen irriteren is wachten op computers, die traag opstarten of de programma’s en mediabestanden uiterst langzaam in beeld brengen. Het lijkt wel of computers steeds trager worden. In veel gevallen is dat ook zo. Wat kun je er aan doen?

Snelle, snellere computers

De computers van tegenwoordig zijn niet goed meer te vergelijken met de exemplaren die enkele jaren terug op de markt kwamen. Door gebruik te maken van nieuwe technieken worden de onderdelen sneller, wordt informatie sneller gelezen, opgeslagen en getoond. Dat is nodig ook, want tegelijk bedenken softwareontwikkelaars steeds weer nieuwe opties, steeds meer mogelijkheden en werken ze aan een steeds fraaiere lay-out. De ontwikkeling van software en de ontwikkeling van de computerhardware gaan hand in hand, naar steeds hogere kwaliteit. En dat is precies zoals we het graag willen. Als we een pictogram op het beeldscherm aanklikken, dan verwachten we meteen resultaat. Het is vergelijkbaar met het aandoen van het licht. Achterzijde computer, gevoelig voor stof. Je drukt de schakelaar in en het licht is aan. En dat willen we ook met programma’s en mediabestanden op de computer.

Een lagere computersnelheid, wat nu?

Helaas merk je vaak dat de computersnelheid terugloopt. Dat kan verschillende oorzaken hebben, zoals:

• Stof
• Virussen en malware
• Overbodige bestanden
• Overbodige software

Hoewel het natuurlijk op zichzelf prettig kan zijn eens wat nieuws te kopen is dat in veel gevallen helemaal niet nodig. Bovenstaande punten aanpakken kan al bijdragen tot een betere snelheid en daarnaast is een kleine investering in onderdelen ook een goede mogelijkheid. Laten we de verschillende mogelijkheden eens nader bekijken.

Spuitbus lucht, heel geschikt om stof mee weg te blazen.

Stof

Het is je ongetwijfeld opgevallen dat er in de buurt van de computer meer stof te vinden is dan elders. Dat stof zit niet alleen aan de buitenkant, maar ook in de computer zelf. Het stof zorgt ervoor dat de computer zijn warmte niet goed meer kwijt kan, vooral de snelheid van de processor wordt door een te hoge temperatuur negatief beïnvloed. Ook de ventilator wordt door opgehoopt stof minder efficiënt, waardoor de algehele temperatuur oploopt. Het is dus goed dat opgehoopte stof regelmatig te verwijderen. Hiervoor moet je de computer open schroeven, maar niet voor je allereerst de stekker uit het stopcontact hebt gehaald. Raak in de computer geen onderdelen aan om beschadiging door statische elektriciteit te voorkomen. Je kunt een stofzuiger gebruiken om het stof weg te halen, maar gebruik dan liefst een exemplaar waarvan je de zuigkracht kunt regelen. Je hebt geen superzuigkracht nodig om stofvlokken te verwijderen. Net er wel op dat er geen onderdelen in de stofzuiger kunnen verdwijnen. Je kunt ook een spuitbus met lucht gebruiken om de moeilijke plekjes schoon te blazen. Heb je een laptop, dan is het openmaken niet zo eenvoudig. Je kunt natuurlijk altijd het schoonmaken laten doen door de serviceafdeling van een computershop. Uiteraard kost je dat een bedragje, maar als je computer daardoor sneller wordt en langer meegaat is dat toch te overwegen.

Virussen, malware, spyware

Virussen, malware en spyware kunnen je bestanden beschadigen en je privacy aantasten. Bovendien zorgen de ongewenste activiteiten van deze indringers ook voor een snelheidsdaling. Wie een computer gebruikt kan niet om beschermende maatregelen heen. Zorg dat je altijd een actueel antivirusprogramma gebruikt met een actuele, bijgewerkte database van mogelijke bedreigingen, zodat indringers kunnen worden uitgeschakeld vóór ze je systeem kunnen aantasten. Loopt de computersnelheid onverwacht snel terug, dan is het zaak zo snel mogelijk een volledige computerscan door het antivirusprogramma te laten uitvoeren, misschien is er een virus door je verdediging geglipt.

Overbodige bestanden

Een volle harde schijf is trager in lees- en schrijfacties dan een bijna leeg exemplaar. Net als schoonmaak in het huis is het goed om regelmatig overbodige rommel weg te doen. Dat schept op de eerste plaats meer overzicht en zorgt dat de harde schijf het wat gemakkelijker heeft. Heb je veel data die je maar zelden gebruikt, dan kun je overwegen deze op dvd te branden, of op een externe harde schijf te zetten.

Overbodige software

Vaak kom je tijdens het surfen leuke en interessante spelletjes en andere programma’s tegen op het internet. Leuk om eens uit te proberen. Vaak blijven dit soort programma’s op je computer staan, ook al worden ze al lang niet meer gebruikt. Het opruimen ervan zorgt voor meer schijfruimte, maar bovendien worden onderdelen van dit soort programma’s niet meer automatisch bij het opstarten van je computer geladen en nemen ze dus geen broodnodige geheugenruimte in beslag. En dat scheelt in de snelheid. Dat geldt overigens ook voor lettertypes (fonts). Het is leuk om bij de opmaak van een document te kunnen kiezen uit honderden verschillende en spannende lettertypes, maar voor al deze lettertypes worden er verwijzingen in het geheugen gemaakt. Een groot aantal werkt dus negatief voor de algehele snelheid.

Defragmenteren

Defragmenteren wordt ook vaak genoemd als een van de noodzakelijke acties om de computer te versnellen. Vroeger was dit inderdaad noodzakelijk. De reden zit in de manier waarop data op de harde schrijf wordt gezet. Bestanden worden op de harde schijf in sectoren weggeschreven. Soms zijn dit geen aaneengesloten sectoren. Programma’s en bestanden kunnen hierdoor in kleine stukjes verspreid staan, ofwel gefragmenteerd. In de beginjaren van de computers was het nodig om speciale programma’s te draaien die dit fragmenteren konden tegengaan. Bij dit proces, het defragmenteren, werd de informatie zo gerangschikt dat alle bits en bytes van één programma ook achter elkaar stonden. Dat maakte het uitlezen efficiënter en dus een stuk sneller. Bij tegenwoordige systemen en de moderne besturingssystemen is het defragmenteren echter niet meer nodig en levert het je geen snelheidswinst meer op.

Geheugenstrips. Let op het juiste type!

Upgraden van je computer: geheugen

Als de schoonmaakacties van stof en overbodige programma’s en bestanden je niet voldoende snelheid hebben opgeleverd, dan kun je nog denken aan kleine verbeteringen van het systeem om de snelheid er weer een beetje in te krijgen. Moderne besturingssystemen anno 2021 zoals Windows 10 (of 11) vragen bijvoorbeeld een flinke hoeveelheid werkgeheugen. Heb je minder dan 4 gigabyte dan is het aankopen van extra geheugenstripjes aan te bevelen. Kijk wel even of je nog ruimte hebt om ze te plaatsen én kijk welk type geheugen er in je computer zit. Twijfel je, neem dan je computer mee naar de computershop en vraag naar de mogelijkheden. Of maak een foto van het moederbord, zodat de verkoper kan ziet om welk type het gaat.

Upgraden van je computer: ssd

Zodra je de computer aanzet begint de harde schijf aan een flinke klus. Alle onderdelen van het besturingssysteem moeten worden geladen, in het geheugen geplaatst en geïnstalleerd. Voor alle aangesloten hardware moeten de juiste drivers worden geladen. De harde schijf moet dus flink draaien. Als je de harde schijf vervangt voor een ssd-schijf (ssd= solid state disk), dan gaat je snelheid met sprongen omhoog. Duurde het opstarten van je computer voorheen een of enkele minuten, dan wordt dat nu secondewerk. Bij de aankoop van een nieuwe ssd-disk krijg je vaak een programma dat je helpt de gegevens van je oude harde schijf over te zetten op je nieuwe ssd-disk.

Investeringen en garantie

Om je computer sneller te maken zul je moeten investeren. Ofwel in inspanningen, ofwel in nieuwe onderdelen. Of je inspanningen de moeite waard zullen zijn is natuurlijk moeilijk te voorspellen. Dat hangt af van je oude computer, het gebruikte besturingssysteem, maar ook van je budget. Het mag duidelijk zijn dat je bij het schoonmaken, opruimen en vervangen wel moet weten wat je doet. Het risico is uiteraard voor jezelf.

Zoals hieronder ook al in een reactie te lezen is: deze methodes werken prima zolang de schade niet al te groot is, of wanneer je te maken hebt met een virus- of malwareinfectie.