Met een schakelaar doe je het licht aan of uit. Maar soms heb je twee schakelaars, bijvoorbeeld om beneden al het licht van de overloop boven aan te doen, vóór je naar boven gaat. Boven heb je dan nog een schakelaar om die lamp weer uit te doen.
De twee schakelaars moeten dus samenwerken. Dat doen ze in een hotelschakeling, een schakeling die zo is genoemd omdat ze veel in hotels wordt toegepast.
Hoe werkt een hotelschakeling eigenlijk?
Op sommige plekken in huis wordt gebruik gemaakt van een wisselschakeling of hotelschakeling . Dan heb je twéé schakelaars om één lamp aan of uit te maken. Dat is handig om bijvoorbeeld terwijl je nog beneden bent het licht van de overloop boven al aan te kunnen maken en boven weer uit te kunnen doen. Of andersom natuurlijk.
Deze manier van lampen aan of uit kunnen maken heeft zijn naam te danken aan de toepassing ervan in hotels. Als je er over nadenkt lijkt een hotelschakeling best een beetje vreemd. Soms staat de schakelaar naar beneden als de lamp aan is, maar soms staat dan diezelfde schakelaar juist naar boven. Hoe kan zoiets werken?
Een eenvoudige stroomkring
Om het principe van de hotelschakeling te snappen moeten we even vooraan beginnen, bij een eenvoudige stroomkring. Om het principe veilig te testen en te laten zien maken we even gebruik van een batterij en eenvoudige schakelmateriaal. Kijk eens naar deze afbeelding.
Je ziet een batterij. De stroom kan vanaf één pool van de batterij via het lampje lopen naar de andere pool. De stroom kan doorlopen, en dus gaat het lampje aan.
We maken er een schema van, zodat we het wat duidelijker kunnen zien.
De verschillende symbolen in de schema-tekeningen
In de schema’s worden de volgende symbolen gebruikt:
Stroomdraad
Fitting met lampje
Schakelaar
Batterij
Een eenvoudige stroomkring met schakelaar
We kunnen een schakelaar aan de opstelling toevoegen.
De schakelaar onderbreekt de stroomkring, de stroom kan niet doorlopen. Hierdoor gaat de lamp uit. Nog een keer de schakelaar omzetten herstelt de stroomkring en de lamp gaat weer aan. Op veel plekken in je huis is dit de situatie. Eén schakelaar zorgt heel eenvoudig voor het onderbreken van de stroom of het herstellen van de stroom. De lamp gaat daardoor uit of juist aan.
In dit schema zie je dat de schakelaar de stroomdraad onderbreekt. De lamp is dus uit.
Twee schakelaars
In een hotelschakeling werkt het iets ingewikkelder. De twee schakelaars moeten dan samenwerken. Een schakelaar moet de stroom inschakelen als deze uit was, maar hij moet ook de stroom kunnen uitschakelen als deze aan was.
Hieronder zie je de schematekening van de hotelschakeling. Je ziet onderin twee schakelaars. Als je goed kijkt zie je dat de stroom onderbroken is, de lamp is dus uit.
Het maakt niet uit welke schakelaar je omzet, in beide gevallen zal de stroomkring hersteld worden en de lamp gaat aan. Kijk maar:
Stel dat je schakelaar 1 (de linkse op de tekening) omzet.
Er gaat nu stroom lopen via de bovenste draad. Er is een stroomkring, dus de lamp gaat aan.
Stel dat je schakelaar 2 (de rechtse op de tekening) had omgezet.
Er gaat nu stroom lopen via de onderste draad. Er is een stroomkring, dus de lamp gaat aan.
Hier zie je de hotelschakeling met eenvoudig schakelmateriaal.
(c) 2017 Hans van Gemert
Eigen foto’s
Bron: Hoezo Technisch: elektriciteit (1999, Zie Zo Educatief: Hans van Gemert, Johan Hanff, Marja Schippers).
De mappen ‘Hoezo Technisch: elektriciteit’ en ‘Hoezo Technisch: elektronica’ zijn als pdf voor een spotprijsje te koop via deze linkjes:
Techniek uitgelegd, boeiend gedaan.
dank je!
Ha, ik waan me weer helemaal in de middelbare school! 🙂
Een van de leukste onderdelen 🙂
Heel interessant en zo geschreven dat zelfs ik het begrijp en dat is de kunst, Hans.
Daar ben ik blij om!