Je gaat naar de winkel voor nieuwe schoenen, en je weet heel goed wat je schoenmaat is. Toch kun je aardig in verwarring raken. In plaats van het vertrouwde maat 40 zie je véél lagere getallen. Kan dat wel kloppen?
Franse, Engelse of Amerikaanse schoenmaten? Hoe zit dat eigenlijk?
Omdat er nu eenmaal verschillen zijn tussen voeten zijn er ook verschillen in schoenmaten. Als je eenmaal weet wat jouw voet-maat is, dan weet je ook welke schoenmaat je nodig hebt. Tenminste… soms kom je wel héél verschillende getallen tegen. Schoenmaat 40 lijkt hetzelfde te zijn als schoenmaat 7. Hoewel, soms is dat 6,5. Of toch 8… nogal verwarrend, dus. Dit soort verschillen wordt veroorzaakt doordat er verschillende schoenmaat-systemen worden gehanteerd: Het Franse, het Engelse en het Amerikaanse. Hoe werkt dat eigenlijk?
Het Franse systeem
Het idee om schoenen in bepaalde maten te maken gaat terug tot ergens rond de zevende eeuw. Natuurlijk was er in die tijd van enige standaardisatie nog geen sprake. Dat betekende dat elke land of dorp een eigen systeem kon ontwikkelen om schoenmaten mee aan te geven.
Op het vasteland van Europa werd uiteindelijk werd het Franse systeem het belangrijkste en dit werd dan ook de basis van het Europese schoenmatensysteem. De Franse schoenmakers gebruikten de ‘steek’ als eenheid van maatvoering. De definitie van de Franse steek is een maat met een lengte van 6,67 millimeter. Dat betekent dat je met schoenmaat 41 dus een voetlengte zou hebben van:
41 x 6,67mm = 273,47mm = 27,35 centimeter. Meet maar na!
Rekenwerk
Met behulp van bovenstaande definitie kun je, uitgaande van je schoenmaat, je voetlengte berekenen. Wees niet te verbaasd als dat niet helemaal klopt. Naast de lengtemaat zijn er nog factoren die je schoenmaat beïnvloeden, bijvoorbeeld de breedte en dikte van je voet. Meestal is je schoenmaat daarom wat groter dan je op grond van je voetlengte zou uitrekenen.
Bij je berekening moet je dus altijd rekening houden met wat marge. Dan wordt de formule ongeveer:
Je schoenmaat is: (voetlengte+2cm) x 1,5
Voorbeeld:
Je voetlengte is 28 centimeter. Eerst tel je er 2 centimeter bij op, 28 + 2 = 30.
De uitkomst wordt vervolgens vermenigvuldigd met 1,5. 30 x 1,5 = 45. Je schoenmaat is dus ongeveer 45.
Tussenmaten
Soms past maat 45 je perfect, maar soms is het toch nog net wat te klein. Voor dit soort gevallen hanteren sommige merken ook tussenmaten, bijvoorbeeld maat 45 ½ . Aangezien de steek met zijn 6,67 millimeter de eenheid van schoenmaten is, betekent een halve maat in het Franse systeem dus dat de schoen net 3,3 millimeter groter is.
Engelse maten
Jammer genoeg is het Franse schoenmaten-systeem niet overal overgenomen. De berekening in Engeland gaat anders. Ook in Engeland gebruikte men de ‘steek’ als eenheid bij de schoenmaten, maar de Engelse steek heeft een lengte van 8,47 millimeter. Net wat groter dan de Franse steek dus. De reden voor deze maat was simpel: er pasten precies 3 gerstekorrels in één Engelse duim.
Volgens de Engelsen had het geen enkele zin om een schoenmatensysteem op te zetten waarbij schoenen onmogelijke maten zouden krijgen. Ter vergelijk, in het Franse systeem zou maat 1 theoretisch mogelijk zijn, maar voeten van ongeveer één centimeter zijn er nu eenmaal niet. De Engelsen besloten daarom dat de minimale voetlengte voor kinderen 11 centimeter zou zijn en dat noemden ze maat 1. In het Franse systeem zou dit maat 16,5 zijn. Elke volgende maat zou precies één gerstekorrel groter zijn. De kindermaten lopen zo door tot maat 13. Voor volwassenen beginnen de maataanduidingen opnieuw bij 1. Heeft het Franse systeem dus één type maataanduiding voor iedereen, het Engelse systeem heeft een apart systeem voor kinderen en volwassenen.
Amerikaanse maten
Begint het je al te duizelen? We hebben nu dus eigenlijk al drie systemen gezien. Het Franse, het Engelse voor kinderen en het Engelse voor volwassenen.
Maar, het is nog niet ingewikkeld genoeg dus we gooien er nog een schepje bovenop. In Amerika gaat het weer een beetje anders. Het Amerikaanse systeem is bijna hetzelfde als het Engelse systeem, maar er zijn een paar verschillen:
Een schoen met een Amerikaanse maat 7 is hetzelfde als een Engelse schoen met maat 6,5. Er zit dus een halve maat verschil tussen.
Daarnaast wordt er voor mannen en vrouwen een andere maatvoering gebruikt. Schoenmaat 7 voor mannen komt overeen met schoenmaat 8 bij de vrouwen.
Hoger rekenwerk
Je staat in een winkel en ziet tot je schrik dat alle schoenen uitsluitend in Engelse maten worden weergegeven. Met een stukje rekenwerk kun je de Franse maat uitrekenen. De te gebruiken formule:
(Engelse maat + 25 ) x 1,27. Dit soort rekenwerk is ook handig als je online wat aan het bestellen bent.
Voorbeeld.
Je ziet in de winkel een schoen met maat 8. Je telt daar eerst 25 bij op ( 8 + 25 = 33). Vervolgens vermenigvuldig je de gevonden uitkomst met 1,27 (33 x 1,27 = 41,9). De Engelse maat 8 komt dus ongeveer overeen met de Franse maat 42. Omdat de Engelse kinderschaal anders is, moet je voor het omrekenen van kindermaten in plaats van 25 de waarde 12 nemen.
Tabel
Als je niet zoveel zin hebt in al dat rekenwerk kun je ook even in onderstaande tabel kijken.
